Bu ilin mart ayının əvvəlinə olan məlumata görə, manatın xarici valyutalara nisbətən həm nominal, həm də real effektiv məzənnələri artıb.
Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən xəbər verir ki, manatın nominal effektiv məzənnəsi 8,7%, real effektiv məzənnəsi isə 24,6% artıb.
Məlumat üçün bildirək ki, manatın nominal və real effektiv məzənnələri son 10 ildə heç vaxt bu səviyyədə artmayıb.
Bəs, görəsən, manatın nominal və real effektiv məzənnələrinin bu səviyyədə artmasının ölkə iqtisadiyyatına hansı təsirləri ola bilər?
Məsələ ilə bağlı Yeniavaz.com-a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Allahverdi Aydın bildirir ki, manatın nominal və real effektiv məzənnəsinin artması milli valyutamızın xarici valyutalar qarşısında gücləndiyini göstərir:
“Manatın xarici valyutalar qarşısında güclənməsi idxal inflyasiyasının qarşısını alsa da, yerli istehsala və ixraca mənfi təsir edir. Manatın real məzənnəsinin yüksəlməsi Azərbaycan mallarının xarici bazarlarda rəqabət qabiliyyətini azaldır. Eyni zamanda ixrac olunan məhsullar bahalaşır ki, bu da yerli istehsala mənfi təsir göstərir. Manatın real effektiv məzənnəsinin 24,6% artması o deməkdir ki, Azərbaycanın xaricə satdığı məhsullar həmin bazarlarda bir o qədər bahalaşıb. Məsələn, real effektiv məzənnənin müqayisə olunduğu baza ilində Azərbaycanın ixrac etdiyi pomidorun 1 kiloqramı Rusiyanın daxili bazarında 1 dollara satılıbsa, hazırda məzənnə fərqi səbəbindən 1,25 dollara satılır. Bu da Azərbaycan pomidorunun Rusiya bazarında rəqabət qabiliyyətini aşağı salır.
İdxaldan fərqli olaraq, real effektiv məzənnənin artması xaricdən gətirilən məhsulların ucuzlaşmasına səbəb olur”.
Allahverdi Aydın
İqtisadçı-ekspert qeyd edir ki, manatın real effektiv məzənnəsinin artmasında Mərkəzi Bankın inzibati müdaxilələrinin böyük payı var:
“Mərkəzi Bank çalışır ki, ölkədə yüksək inflyasiya olmasın. Bu siyasət əhalinin sosial vəziyyətinə müsbət təsir etsə də, uzunmüddətli dövrdə ölkə iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərə bilər. Əgər Azərbaycan qeyri-neft məhsullarının ixracını artırmaq istəyirsə, manatın real effektiv məzənnəsinin bu həddə artmasına imkan verməməlidir”.
İqtisadçı həmçinin qeyd edir ki, real effektiv məzənnənin artması devalvasiya riski də yaradır:
“2015-ci ilin fevral ayında manatın real effektiv məzənnəsi ən yüksək səviyyəyə çatmışdı. İlk devalvasiyanın baş verdiyi fevral ayında manatın xarici valyutalar qarşısındakı real effektiv məzənnəsi təxminən 50% artmışdı. Bu səviyyədə artım ölkənin ixracı üçün ciddi təhlükə yaradır. Əslində, hazırda qeydə alınan 24-25%-lik artım da idxal üçün təhlükəli hədd hesab olunur. Sadəcə olaraq, Azərbaycanda idxal daha çox neft-qaz üzərində qurulduğu üçün bu təhlükə müvəqqəti də olsa sığortalanmış olur. Lakin manatın xarici valyutalar qarşısındakı real effektiv məzənnəsinin bu səviyyədə artması uzunmüddətli dövr üçün devalvasiya riski yaradır”.
Elnur Əli
Tətbiqimizi yükləyə bilərsiniz
