Beynəlxalq alimlər qrupu müəyyən edib ki, sitalopram adlı antidepresantın ilk dozasından sonra beynin mükafatlara reaksiyası müvəqqəti olaraq azalır, lakin dərman davamlı istifadə edildikcə bu təsir zamanla bərpa olunur.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə məlumat “Journal of Pharmacological Sciences” (JPS) jurnalında dərc olunan tədqiqatda yer alıb.
Depressiya, kədər hissi, həyata marağın itməsi və həzz ala bilməmə kimi simptomlarla müşayiət olunan ciddi psixi pozğunluqdur. Dünyada yüz milyonlarla insan bu xəstəlikdən əziyyət çəkir. Antidepresantların geniş istifadəsinə baxmayaraq, xəstələrin təxminən 30%-i müalicəyə cavab vermir. Bu isə onların təsir mexanizmlərinin daha yaxşı araşdırılmasına ehtiyac olduğunu göstərir.
Fluoksetin (Prozac) və sitalopram (Celexa) kimi SSRI qrupuna aid dərmanlar beyində serotonin səviyyəsini artıraraq əhval-ruhiyyəni və emosional fəaliyyəti yaxşılaşdırır. Ancaq bu dərmanlar dərhal təsir göstərmir – əksər xəstələr yalnız bir neçə həftədən sonra yaxşılaşma hiss edir. Alimlər bu gecikmənin beyində gedən mürəkkəb uyğunlaşma prosesləri ilə bağlı olduğunu düşünürdülər, lakin dəqiq səbəb indiyə qədər məlum deyildi.
Bu sualın cavabını tapmaq üçün Masaşi Koda və onun həmkarları siçanlar üzərində təcrübə aparıblar. Alimlər beynin dorsal raphe nüvəsindəki (DRN) serotonerjik neyronların fəaliyyətini tədqiq ediblər. Bu beyin bölgəsi əhval-ruhiyyənin tənzimlənməsi və mükafatların işlənməsi ilə bağlıdır.
Alimlər fibrofotometriya metodundan istifadə edərək sitalopramın tək və uzunmüddətli istifadəsindən sonra beynin şirin mükafata (məsələn, şəkərə) reaksiyasının necə dəyişdiyini ölçüblər.
Məlum olub ki:
- Sitalopramın ilk dozasından sonra serotonin səviyyəsi artsa da, DRN-də neyronların şəkərə reaksiyası azalıb.
- Bu azalma, dərmanın 5-HT1A reseptorlarını aktivləşdirərək avtosupressiv reaksiyaya səbəb olması ilə bağlıdır.
- Beyin müvəqqəti olaraq mükafatlara daha az həssas olur, lakin dərman uzun müddət qəbul edildikdə bu təsir zəifləyir və antidepresan təsiri tədricən özünü göstərir.
Tədqiqatçılar 5-HT1A reseptorlarını (S)-WAY100135 dərmanı ilə blokladıqda, sitalopramın ilk dozasından sonra neyron aktivliyinin azalmasının qarşısı alınıb. Bu nəticə, antidepresantların gec təsir etməsinin məhz bu reseptorların aktivləşdirilməsi ilə bağlı olduğunu sübut edir.
Bu araşdırma, depressiya müalicəsinin effektivliyini artırmaq üçün yeni yanaşmaların işlənib hazırlanmasına kömək edə bilər.
Tətbiqimizi yükləyə bilərsiniz
